SỰ KHÁC NHAU GIỮA CÚM ĐẠI DỊCH VÀ CÚM MÙA

Virus cúm (Influenza virus) thuộc nhóm Orthomyxoviridae và được chia thành 3 týp A, B và C. Trong quá trình lưu hành của virus cúm, các kháng nguyên trong virus luôn luôn biến đổi. Những biến đổi nhỏ liên tục gọi là “trôi” kháng nguyên (antigenic drift) thường gây nên các vụ dịch vừa và nhỏ. Những biến đổi nhỏ dần dần tích lại thành những biến đổi lớn, tạo nên phân týp kháng nguyên mới gọi là “thay đổi” kháng nguyên (antigenic shift). Đó là do sự tái tổ hợp giữa các chủng virus cúm động vật và cúm người. Và những týp kháng nguyên mới này sẽ gây thành đại dịch trên toàn cầu.

Chúng ta thường nghe nói rất nhiều về bệnh cúm và các đại dịch cúm. Tuy nhiên rất nhiều người lầm tưởng về cúm mùa và cúm đại dịch. Vậy cúm mùa và cúm đại dịch khác nhau ở đâu?

Cúm mùa là gì và cúm đại dịch là gì?

• Cúm mùa: Cúm là bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, tác nhân gây bệnh chủ yếu do chủng virut cúm A(H3N2), cúm A(H1N1), cúm B. Cúm xảy ra quanh năm, mọi đối tượng và trên toàn cầu.
• Cúm đại dịch: là sự bùng phát ở mức độ toàn cầu của một chủng virut “mới” chưa lưu hành ở người do đó mọi người có ít hoặc không có khả năng miễn dịch chống lại nó.

Thời gian thường xảy ra?

• Cúm mùa: Thường xảy ra vào cuối mỗi mùa thu đông ở cả hai bán cầu và quanh năm ở vùng nhiệt đới
• Cúm đại dịch: Đại dịch cúm rất hiếm xảy ra. Có 4 đại dịch cúm được ghi nhận trong vòng 100 năm qua, trong tương lai hoàn toàn có thể có nguy cơ bùng phát

Lây truyền như thế nào?

• Cúm mùa: Có khả năng lây nhiễm ca, lây nhanh qua đường hô hấp thông qua các giọt nhỏ nước bọt hay dịch tiết mũi họng chứa virut do hắt hơi, ho khạc
• Cúm đại dịch: Lây lan theo cách tương tự cúm mùa, nhưng cúm đại dịch có khả năng lây nhiễm cho nhiều người hơn vì đây là chủng virut “mới”, ít người có khả năng miễn dịch với nó

Vắc xin phòng bệnh?

• Cúm mùa: Có vắc xin phòng cúm mùa được điều chế và lưu hành rộng rãi. Trẻ e từ 6 tháng tuổi đến 9 tuổi, cần tiêm 2 liều, mỗi liều cách nhau tối thiểu 1 tháng. Trẻ e từ 9 tuổi trở nên và người lớn chỉ cần tiêm duy nhất 1 liều/năm, tiêm nhắc lại hằng năm để phòng ngừa
• Cúm đại dịch: Chính phủ Hoa Kỳ duy trì kho dự trữ một số vắc xin cúm phòng đại trước khi đại dịch, tuy nhiên vì đay có thể là chủng virut mới hoàn toàn nên việc điều chế vắc xin có thể bị hạn chế trong thời gian đầu

Thuốc để điều trị ?

• Cúm mùa: Các bác sĩ có thể sử dụng các đơn thuốc kháng virut có thể điều trị cúm mùa
• Cúm đại dịch: Thuốc kháng virut có thể được dùng nếu đã xác định virut mới nhạy cảm với thuốc này

Ai có nguy cơ bị biến chứng?

• Cúm mùa: Trẻ nhỏ, người >65 tuổi, phụ nữ có thai, người mắc một số bệnh nền như tiểu đường, huyết áp cao, tim mạch,… có nhiều khả năng bị biến chứng cúm nghiêm trọng
• Cúm đại dịch: Vì đây là một loại virut chưa từng lưu hành ở người, nên không thể dự đoán ai sẽ có nguy cơ bị biến chứng nặng trong đại dịch tương lai. Trong một số đại dịch ở quá khứ, những người trẻ tuổi có nguy cơ cao bị biến chứng cúm nặng.

Để biết thêm các thông tin khác liên quan tới vacxin phòng ngừa và thông tin khác, hãy truy cập vào các bài viết liên quan.

Nguồn: CDC.gov, Trung tâm tiêm chủng trẻ em và người lớn (VNVC)